Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, điện thoại thông minh và tài khoản ngân hàng đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người Việt. Tuy nhiên, đây cũng chính là “miếng mồi ngon” cho các tin tặc và tội phạm mạng.
Nếu không cảnh giác, bạn có thể mất trắng tiền bạc, thông tin cá nhân bị đánh cắp, thậm chí rơi vào những rắc rối pháp lý không mong muốn. Vậy làm sao để nhận biết điện thoại và tài khoản ngân hàng của bạn đã bị chiếm quyền kiểm soát?
Điện thoại thông minh và tài khoản ngân hàng dần trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày
Điện thoại bị chiếm quyền kiểm soát: Những dấu hiệu không thể bỏ qua
Điện thoại không chỉ là phương tiện liên lạc mà còn là nơi lưu trữ dữ liệu nhạy cảm như tài khoản ngân hàng, email, mạng xã hội. Khi bị hack, thiết bị sẽ có những biểu hiện bất thường:
Hiệu suất giảm, máy nóng ran: Điện thoại bỗng nhiên chậm chạp, treo máy hoặc nóng lên dù bạn không chơi game, xem phim hay chạy ứng dụng nặng. Đây có thể là dấu hiệu phần mềm độc hại đang âm thầm hoạt động.
Pin hao hụt nhanh chóng: Nếu trước đây pin dùng cả ngày vẫn dư mà giờ chỉ vài giờ đã cạn, hãy nghi ngờ có ứng dụng ngầm tiêu tốn năng lượng.
Dữ liệu di động tăng đột biến: Kiểm tra hóa đơn hoặc lịch sử sử dụng data, nếu con số tăng vọt dù bạn không livestream hay tải file lớn, tin tặc có thể đang dùng điện thoại của bạn để gửi dữ liệu ra ngoài.
Ứng dụng lạ mọc lên: Một ngày đẹp trời, bạn phát hiện trên màn hình chính hoặc danh sách ứng dụng có những app lạ hoắc mà bạn không hề cài đặt. Đừng chủ quan, đó là “cửa hậu” mà kẻ xấu cài vào.
Tin nhắn, cuộc gọi bí ẩn: Bạn bè phản ánh nhận được tin nhắn lừa đảo từ số của bạn hoặc lịch sử cuộc gọi có những số lạ mà bạn không hề bấm máy? Đây là dấu hiệu rõ ràng thiết bị đã bị kiểm soát từ xa.
Tài khoản ngân hàng bị xâm phạm: Tiền có thể "bốc hơi" bất cứ lúc nào
Với sự phổ biến của ngân hàng số, tài khoản ngân hàng giờ đây dễ bị tấn công hơn bao giờ hết. Hãy chú ý những dấu hiệu sau:
Giao dịch không rõ nguồn gốc: Đột nhiên tài khoản báo rút tiền, chuyển khoản hoặc thanh toán ở nơi bạn chưa từng đến. Nếu không kiểm tra lịch sử giao dịch thường xuyên, bạn có thể không nhận ra cho đến khi quá muộn.
Đăng nhập bất thành: Mật khẩu quen thuộc bỗng dưng không hoạt động, hoặc tài khoản yêu cầu xác minh danh tính lạ. Tin tặc có thể đã thay đổi thông tin để khóa bạn ra ngoài.
Thông báo đáng ngờ từ ngân hàng: Bạn nhận được email, tin nhắn từ ngân hàng thông báo thay đổi số điện thoại, email liên kết hoặc xác nhận giao dịch mà bạn không thực hiện. Đừng bỏ qua, hãy kiểm tra ngay.
Số dư "bay màu" bí ẩn: Số tiền trong tài khoản giảm mạnh dù bạn không tiêu xài hay chuyển đi đâu. Đây là dấu hiệu nghiêm trọng nhất, đòi hỏi hành động khẩn cấp.
Tin nhắn lừa đảo tràn lan: Điện thoại liên tục nhận tin nhắn giả mạo “ngân hàng” yêu cầu cung cấp mã OTP, thông tin cá nhân hoặc nhấp link lạ. Điều này cho thấy kẻ xấu đã có một phần dữ liệu của bạn và đang tìm cách chiếm trọn.
Khi điện thoại và tài khoản ngân hàng cùng "thất thủ"
Hầu hết người dùng Việt hiện nay đều cài ứng dụng ngân hàng trên điện thoại. Nếu điện thoại bị hack, tài khoản ngân hàng cũng khó tránh khỏi nguy cơ. Một số dấu hiệu kết hợp cần cảnh giác:
Ứng dụng ngân hàng hoạt động bất thường: App tự động thoát ra, yêu cầu xác thực liên tục hoặc báo lỗi không rõ nguyên nhân. Đây có thể là dấu hiệu tin tặc đang cố truy cập.
Mã OTP tự động gửi đến: Bạn nhận được mã xác thực giao dịch trong khi không hề đăng nhập hay mua sắm. Điều này chứng tỏ kẻ xấu đã vượt qua một lớp bảo mật và đang thử bước cuối.
Camera, micro bật lén: Đèn camera sáng lên hoặc micro phát tiếng động dù bạn không dùng. Tin tặc có thể đang ghi hình, ghi âm để lấy mật khẩu, mã OTP bạn nhập.
Hành động ngay khi phát hiện
Nếu nghi ngờ điện thoại hoặc tài khoản ngân hàng bị chiếm quyền, đừng chần chừ:
Xử lý điện thoại
- Khởi động lại máy để ngắt tạm thời hoạt động của mã độc.
- Cài phần mềm diệt virus uy tín (như Kaspersky, Avast) và quét toàn bộ thiết bị.
- Nếu tình hình nghiêm trọng, sao lưu dữ liệu quan trọng rồi khôi phục cài đặt gốc (factory reset).
- Mang đến cửa hàng sửa chữa hoặc chuyên gia công nghệ nếu cần hỗ trợ.
Bảo vệ tài khoản ngân hàng
- Gọi ngay hotline ngân hàng (thường in trên thẻ ATM) để báo cáo và yêu cầu khóa tài khoản tạm thời.
- Đổi mật khẩu mới (nếu còn truy cập được) và kích hoạt xác thực hai yếu tố (2FA) qua OTP hoặc sinh trắc học.
- Theo dõi tài khoản qua Internet Banking hoặc app để kiểm tra giao dịch bất thường.
- Nếu mất tiền lớn, liên hệ công an để trình báo và điều tra.
|
Phòng ngừa từ đầu
Để không rơi vào tình cảnh “mất bò mới lo làm chuồng”, hãy áp dụng các biện pháp sau:
- Đặt mật khẩu mạnh (kết hợp chữ, số, ký tự đặc biệt) và không dùng chung cho điện thoại, tài khoản ngân hàng hay mạng xã hội.
- Chỉ tải ứng dụng từ Google Play, App Store; tránh tải file APK hoặc link không rõ nguồn gốc.
- Không nhấp vào link lạ trong email, tin nhắn, đặc biệt là những tin giả mạo ngân hàng.
- Thường xuyên cập nhật hệ điều hành điện thoại và kiểm tra quyền truy cập của các ứng dụng.
- Theo dõi số dư tài khoản định kỳ, cài cảnh báo giao dịch qua SMS hoặc email từ ngân hàng.
|
Điện thoại và tài khoản ngân hàng là “chìa khóa” dẫn vào cuộc sống số của bạn. Một phút lơ là có thể khiến bạn trả giá đắt. Hãy luôn cảnh giác trước những dấu hiệu bất thường, chủ động bảo mật thiết bị và tài sản cá nhân. Đừng để tội phạm mạng biến bạn thành nạn nhân tiếp theo.